In de huidige maatschappij worden we voortdurend blootgesteld aan een overvloed aan prikkels. Er is een constante stroom van informatie, geluiden, lichten en sociale interacties en dit kan soms overweldigend zijn voor ons brein. 

Waar mensen minder bij stilstaan is vooral ook het mentale aspect wat zorgt voor een overprikkeld brein. In dit artikel zullen we hier verder op ingaan, welke factoren hieraan bijdragen en welke manieren er zijn om een overprikkeld brein te verminderen.

Wat is een overprikkeld brein?

Een overprikkeld brein wordt veroorzaakt wanneer je meer prikkels ontvangt dan dat je brein kan verwerken. Als je het hebt over informatie en prikkels zullen mensen dit snel herkennen.

Het mentale aspect is minder bekend. Veel mensen staan continu op het gaspedaal van hun autonome zenuwstelsel. Door continu ‘aan’ te staan loopt je emmertje langzaam vol en dit hebben we vaak niet eens door. Dit kan maanden, jaren en soms je leven lang zijn. 

Jarenlang piekeren, je zorgen maken over situaties is stress voor je lichaam.

Het is een controle strategie om een bepaalde negatieve/ vervelende situatie soort van onder controle te krijgen.

Dit geldt ook voor het analyseren van situaties, emoties of gedrag en doemdenken. Het hebben van veel gedachten, druk zijn in ons hoofd of bezig zijn met wat anderen van je denken zijn ook stresssignalen voor je zenuwstelsel waardoor je ‘aan’ staat. Deze strategieën hebben we onszelf gedurende ons leven zo eigen gemaakt dat we niet eens doorhebben hoeveel ons dit kost en het ons eigenlijk ook helemaal niets oplevert.

Een overprikkeld brein kan leiden tot een gevoel van overweldiging, angst, vermoeidheid en je kunt meer moeite hebben om informatie te verwerken.

Mensen met een overprikkeld brein kunnen moeite hebben om zich te concentreren en ervaren meer stress. Hierdoor kunnen ook je lichamelijke klachten toenemen en de focus hierop. Wanneer je emmertje volledig vol zit ben je mentaal en fysiek volledig uitgeput en spreken we van een burn-out. 

Wil je meer weten over hoe dit werkt? Kijk dan via deze link de video van Bureau Breinfijn over het legen van je emmertje.

Geschreven door

Tessa in ’t Veld, therapeutisch hulpverlener.

Tessa heeft 20 jaar gewerkt als begeleider, maatschappelijk werker en casemanager in de geestelijke gezondheidszorg.
Ze heeft veel ervaring en kennis opgedaan binnen het werken in verschillende settings. Door vooral naast de cliënt te staan heeft ze veel mensenkennis opgedaan en verbinding met de medemens voorop staan. Bij Bureau Breinfijn is ze gericht op angst, paniek en (chronische) stress klachten.

Welke factoren dragen bij aan een overprikkeld brein?

De meest voorkomende factoren, die we bij de deelnemers van Bureau Breinfijn zien:

  • Stress: 

(Chronische) stress is een belangrijke factor bij het ontwikkelen van een overprikkeld brein. Stress is een reactie op een bedreigende situatie voor jou. Dat hoeft niet groot te zijn, dat kan heel klein zijn. Te laat komen, onverwachts visite krijgen of iets vergeten zijn kunnen al een stressvolle situatie voor je zijn, Het langdurig en vaak ervaren van stress veroorzaakt stresshormonen (cortisol). Dit kan tot verschillende klachten leiden, de gevoeligheid voor prikkels verhogen en de veerkracht van het brein verminderen. 

  • Vechten tegen je klachten: 

Strategieën zijn niet voor niets ontstaan, dit heeft een doel gehad. Namelijk het niet hoeven voelen wat een negatieve of lastige situatie of emotie met je doet. En om de spanning die het je oplevert te verminderen.

Piekeren (over de toekomst), analyseren, rumineren (focus op je slecht voelen) en doemdenken zijn hier voorbeelden van.

Ook het zoeken van afleiding, verdoven, vermijden en controle zijn manieren om te vechten tegen wat er speelt. Alles om ervoor te zorgen dat je niet hoeft te dealen met wat je eigenlijk voelt en ervaart. 

  • Niet helpende strategieën:

Bovenstaand genoemde strategieën kunnen op korte termijn even helpen om de spanning te verminderen, maar ze komen weer terug en vaak zijn de klachten dan ook toegenomen. We spreken van het boemerang effect. We proberen er van alles aan te doen om de boemerang (onze lastige situaties/ gevoelens) zo hard en ver mogelijk weg te gooien. Het effect is dat hij ver weg vliegt, maar net zo hard weer bij je terugkomt. Hoe hard je ook je best doet, het zal niet verdwijnen tot je er echt iets aan doet.

  • Angsten en paniek:

Angsten en paniek zijn continue stress ervaringen voor het lichaam. Het is een reactie op een bedreigende situatie voor jou en dit kan van alles zijn. Bijvoorbeeld feedback ontvangen, iets verkeerd doen, conflicten, niet weten wat je moet doen of angst voor bepaalde situaties (sociaal, snelweg of spinnen/ insecten).

Het kunnen ook angsten over jezelf zijn, hele kleine dingen die we niet doorhebben. Bijvoorbeeld; je bent niet goed genoeg, je faalt, je doet het niet goed, je bent het niet waard etc. etc.  Lees hier meer over hoe je om kunt gaan met angstklachten.

Hoe kun je een overprikkeld brein verminderen?

Als je op internet zoekt, komen er allerlei tips voorbij. Voorbeelden zijn mindfulness, meditatie, ademhalingsoefeningen en beperk je technologie gebruik. Dan hebben we het veelal over tips die op korte termijn kunnen helpen om je brein wat meer tot rust te laten komen. 

Als jij echte verandering wil om je overprikkelde brein te verminderen en je emmertje te legen dan is het goed om te kijken hoe je vaardigheden kunt aanleren die je op de lange termijn helpen. Bij Bureau Breinfijn leer je omgaan met stress, angst en onrust.

Je ontdekt wat jouw strategieën zijn om met lastige situaties / gevoelens om te gaan en wat ze je opleveren. Je leert wat jouw onderliggende angsten zijn en hoe je beter voor jezelf kunt zorgen. Je leert dat je niet meer hoeft te vechten, je vergroot je zelfvertrouwen en leert hoe je situaties, angst en emoties minder lading kunt geven waardoor je meer rust gaat ervaren.

Wil jij gaan voor echte verandering en de vaardigheden aanleren voor de lange termijn. 

Doe dan de quiz van Bureau Breinfijn om te ontdekken wat er het beste bij past.