Wanneer je last hebt van paniekaanvallen, kan het voelen alsof je de enige bent in je omgeving. Het probleem komt echter een stuk vaker voor dan je misschien denkt. Wanneer je het aan mensen vraagt, is de kans groot dat meer mensen in je directe omgeving last hebben van een paniekerig gevoel. 

Mensen hebben bijvoorbeeld last van een paniekgevoel wanneer ze iets engs moeten doen, het gevoel hebben dat ze kunnen falen of zich in een drukke omgeving bevinden. En zo zijn er nog tal van voorbeelden te noemen van momenten waarop je een paniekaanval kunt krijgen. Het is zelfs mogelijk een paniekaanval te krijgen terwijl je thuis op de bank zit. Je kunt paniek namelijk ook opwekken met je eigen gedachtes. 

Wat is het hebben van een paniekaanval?

In de DSM-V (de bijbel van de psychiaters en psychologen waarin alle stoornissen vermeld staan) een paniekaanval omschreven als een plotselinge toename van hevige angst of intens ongemak dat gedurende een aantal minuten een piek bereikt. 

Een paniekaanval wordt gekenmerkt door minimaal vier van de volgende symptomen:

  • Hartkloppingen, bonzend hart of versnelde hartslag
  • Zweten
  • Trillen of schudden
  • Sensaties van kortademigheid of verstikking
  • Gevoel hebben dat je stikt
  • Pijn of ongemak op de borst
  • Misselijkheid of buikpijn
  • Duizelig voelen, onstabiel, licht in het hoofd of gevoel van flauw vallen
  • Rillingen of warmtesensaties
  • Gevoelloosheid of tintelingen
  • Gevoel van onwerkelijkheid
  • Angst om te sterven
  • Angst voor verliezen van controle of gek worden

Komen deze kenmerken je bekend voor? Dan kan het zomaar zijn dat je te maken hebt gehad met een paniekaanval. 

Hoe voorkom je een paniekaanval?

 Ik zie op dagelijkse basis mensen met paniekaanvallen. Een terugkerend patroon bij al deze mensen is dat ze weg willen van de pijn. Ze willen weg van het nare gevoel van de paniekaanval. 

Wanneer je last hebt van paniekaanvallen, is de kans groot dat je er alles aan wilt doen om te voorkomen dat je een paniekaanval krijgt. Daarom vermijd je bepaalde situaties of leid je jezelf af om maar niet aan de angst te hoeven denken. Of je probeert het te controleren door je externe omgeving zo comfortabel mogelijk neer te zetten. Bijvoorbeeld door te zorgen dat je goed uitgerust bent, niet gedronken hebt, niet te warm aangekleed bent en altijd een stoel naast je hebt staan. 

Merk jij dat jij een van deze dingen doet om paniekaanvallen te vermijden? Dan moet ik je helaas teleurstellen. Al deze trucjes werken niet. Of ze werken maar voor korte duur. Op de lange termijn komen de paniekaanvallen gewoon weer terug. 

Wat moet je dan wel doen? Paniekaanvallen tegengaan is makkelijker dan je in eerste instantie zou denken. Met de volgende tips lukt het jou voortaan beter om je paniekaanvallen te stoppen. 

Geschreven door

Drs. Rosalie van Gils, psychologe

Bureau Breinfijn is opgericht door Rosalie van Gils.

Zij heeft psychologie gestudeerd aan de Universiteit van Tilburg en de Universiteit van Madrid (Spanje). Rosalie heeft zich gespecialiseerd in een breed scala aan angstproblematieken, paniekaanvallen en chronische stressklachten. Daarmee samenhangend voelen mensen vaak lichamelijke spanningsklachten opkomen.

Tip 1: Train jezelf in bewustwording

De eerste en gelijk de allerbeste tip die ik je kan geven, is het trainen van bewustwording. Daarbij hoort ook het onder ogen komen van je angst. Waarschijnlijk heb je jouw angst, angstgedachten en angstgevoelens tot nu toe proberen te vermijden of controleren. Je wilt het weg hebben. In plaats daarvan is het beter om even stil te staan bij de angstgedachten die je krijgt. 

Wat gebeurt er als je een angstgedachte hebt? Wat voel je in je lichaam? Wat denk je? Welke gedachten komen op?

Je hoeft deze gedachten niet te veranderen, maar probeer ze alleen op te merken. Doe er nog niets mee, maar merk ze op. 

Tijdens mijn sessies heb ik het vaak over een bus met passagiers. Iedereen heeft een bus vol passagiers en die passagiers zijn een metafoor voor de angsten die je hebt in je leven. Welke passagier (dus welke angst) zit altijd naast jou in jouw bus. En ben jij de chauffeur van jouw (levens)bus? Of is jouw passagier dat? Wie bestuurt jouw leven?

Tip 2: Merk je strategieën op

Zoals ik hierboven al beschreef hebben we als mens allerlei strategieën om met moeilijke en vervelende situaties om te gaan. We vermijden situaties, leiden onszelf af of verdoven onszelf met snoepen, lekker eten of een glaasje alcohol. We doen van alles om maar niet aan die vervelende situatie te hoeven denken. En dat is hartstikke menselijk. 

Wanneer je deze strategieën inzet, gaan de passagiers uit je bus alleen maar harder roepen. De angst is misschien even weg, maar op de lange termijn komt deze gewoon weer terug. Om de volgende keer nog harder te schreeuwen. 

Merk op welke strategieën je gebruikt. En schrijf eens op wat deze strategieën je opleveren op korte termijn. Wat brengt het je om ze in te zetten? En wat kost het je op de lange termijn?

Tip 3: Kijk eens anders naar je gedachten

We zijn geneigd om onze gedachten super serieus te nemen. Maar is dat wat we denken eigenlijk wel waar? Denk nu eens aan een zuurtje. Je weet wel, zo’n geel Napoleon-zuurtje. Zo eentje die mijn oma vroeger op de tafel had staan. Denk daar eens even heel hard aan. En proef het in je mond. Kun je ‘m al proeven?

Als ik zo’n dergelijke oefening doe. En ik doe ‘m heel uitgebreid. Veel mensen trekken spontaan een zuur gezicht en proeven het snoepje. Maar het snoepje zit helemaal niet in je mond. Dat verzinnen we ter plekke. En dat is ook zo met onze gedachten. Toch nemen we onze gedachten vaak heel serieus. 

Lukt het je om meer bewustwording te krijgen over je angstgedachten? Onderzoek deze gedachtes dan eens en bedenk dat je je gedachten helemaal niet zo serieus hoeft te nemen. Het is namelijk helemaal niet de waarheid. 

Maak een einde aan paniekgedachten

Ben je gemotiveerd en geïnspireerd om hard aan de slag te gaan en jouw paniekaanvallen te laten stoppen. Volg dan de gratis masterclass: In 5 stappen uit de cirkel van angst/paniek die je direct te zien krijgt na het downloaden van de gratis guide, en ga met mij samen aan de slag!